Een ontbrekende minister…?

22 okt, 2017

Als deze week het nieuwe kabinet van premier Rutte op de bordestrappen naast de Koning staat, is er al veel gezegd en geschreven. Over de lange formatieperiode, de nieuwgekozen bewindslieden, het gebrek aan diversiteit, een uitstapje naar de hoogmis van Bono’s U2, de ruimhartige lekkages en niet te vergeten de inhoud van het 57 pagina’s tellende regeerakkoord, exclusief bijlagen.
Valt er dan nog wat te duiden? Of moeten we de eerste mediaoptredens en discussies in de Kamer afwachten? Vanuit communicatief opzicht zijn er in elk geval een paar opmerkelijke zaken te melden.
Zo viel menigeen reeds over het gekozen thema van het regeerakkoord, te weten ‘Vertrouwen in de toekomst’, want te weinig ambitieus of visionair. De eindeloze lijst maatregelen geeft in elk geval de indruk dat de vier onderhandelaars de zaak dusdanig hebben dichtgetimmerd dat ze hiermee het avontuur wel aandurven.
Maar heeft de burger dat vertrouwen ook? Hoe raakt die eigenlijk vertrouwd met het toekomstige kabinetsbeleid? Je kunt niet zomaar van iedereen verwachten dat zij het document downloaden en gezellig aan de eettafel doornemen. En waar kan je eigenlijk een vraag stellen?

Stembus
Hier doet zich dus iets merkwaardig voor. De burger gaat naar de stembus om zijn of haar voorkeur kenbaar te maken. Daarna begint een politiek proces van loven en bieden dat uiteindelijk in coalitieland Nederland tot een compromis leidt – en daarna gebeurt er communicatief gezien eigenlijk nog maar bitter weinig.
Natuurlijk zijn er partijcongressen, maar wie is er vandaag de dag nog lid van een politieke partij? En natuurlijk heeft elke minister een set woordvoerders die het contact met de media onderhouden. Ook zijn bewindslieden in de beginperiode oververtegenwoordigd in de talkshows op TV.
Maar je verlaat je anno 2017 toch niet meer op een filter?
Natuurlijk kan de media een stuk geloofwaardigheid toevoegen, maar als een bedrijf een nieuwe richting inslaat, dan wordt een compleet engagementplan gemaakt in de vorm van een roadshow om met alle belangrijke stakeholders in gesprek te gaan.
Om vertrouwen te kweken dat de geselecteerde koers de juiste weg is. Kortom, er wordt gewerkt aan draagvlak en vertrouwen.
Yep – politiek is een apart vak. Zo wordt een regeerakkoord samengesteld zonder dat de uiteindelijke verantwoordelijke ministers hierbij betrokken worden. Want een nieuwbakken minister krijgt in de praktijk een lijst bullets die de komende vier jaar moeten worden doorgevoerd. Je zal een eigen visie hebben…

Propaganda
De vraag dringt zich op: is er dan sprake van een ontbrekende minister – die van communicatie? Om de ontbrekende verbinding met de samenleving te leggen? Dat lijkt me niet de meest zinvolle richting. En het ruikt ook teveel naar ministeries van propaganda die in de vorige eeuw alleen in bepaalde regimes actief waren.
Maar je zou veronderstellen dat er op een actieve en directe manier aan vertrouwen en draagvlak onder de bevolking wordt gewerkt. Neem bijvoorbeeld het onderwerp van afvang en ondergrondse opslag van CO2 om de gestelde klimaatdoelen te behalen. Ruim tien jaar geleden werd een dergelijk CCS-project voorbereid voor CO2-injectie onder Barendrecht. De afloop is weinig positief. De (lokale) bevolking was onbekend met het fenomeen, kreeg alleen van tegenstanders (dus negatieve) argumenten aangereikt, en ging hier uiteindelijk dwars voor liggen.
Het gaat hier niet over Barendrecht, maar vooral hoe Nederland vooruitgang kan boeken. Bekendheid met en vertrouwen in een beleid onder een overgroot deel van de bevolking is een belangrijke succesfactor. Vertrouwen in de samenleving werkt ook positief door in de Tweede Kamer, en kan onderwerpen depolitiseren.
Kortom, een belangrijke opdracht voor Mark Rutte om serieus werk te maken van een modern en succesvol communicatiebeleid.

###